Đột quỵ & Đột tử do tim: Khác nhau như thế nào?

Đột quỵ và đột tử do tim là hai thuật ngữ dùng để mô tả các tình trạng cấp cứu của não và tim, với đặc điểm biểu hiện chung là diễn tiến đột ngột, dễ dẫn đến tử vong tức thời nếu không được nhận diện và xử trí kịp thời. Tuy nhiên, phân biệt đột quỵ và đột tử do tim rất quan trọng, vì cách xử trí ban đầu và phác đồ điều trị bệnh nhân hoàn toàn khác nhau. 

Đột tử do tim với nguyên nhân thường gặp nhất là nhồi máu cơ tim cấp, trong đó dòng máu từ động mạch vành cấp máu nuôi cơ tim bị tắc nghẽn, thường là do huyết khối, làm cơ tim bị tổn thương và chết đi. Bên cạnh đó, đột tử do tim cũng có thể có nguyên nhân rối loạn nhịp tim ở người hoàn toàn bình thường trước đó, hay ở bệnh nhân đã biết bệnh tim nền (suy tim, các bệnh cơ tim, thiếu máu nuôi cơ tim mạn tính…).

Ngược lại, đột quỵ là tình trạng mạch máu nuôi não bị “tắc nghẽn” (nhồi máu não) hay bị “vỡ” (xuất huyết não). Não ở điều kiện bình thường không tích trữ oxygen, và hoạt động của não phụ thuộc vào mạng lưới mạch máu dày đặc cung cấp oxy cho các tế bào. Khi đột quỵ xảy ra, tình trạng thiếu máu nuôi làm các tế bào não xung quanh mạch máu bị thiếu dưỡng chất và oxygen. Nếu tình trạng này kéo dài hơn 3-4 phút, các tế bào não bắt đầu chết đi.

Đột tử do nhồi máu cơ tim cấp và đột quỵ khác nhau về biểu hiện triệu chứng:

Ảnh minh họa: Phân biệt đột tử do nhồi máu cơ tim cấp và đột quỵ

Mặc dù đột tử do tim và đột quỵ là hai tình huống cấp cứu hoàn toàn khác nhau về triệu chứng, nhưng lại có chung nhiều yếu tố nguy cơ:

• Hút thuốc lá
• Huyết áp cao
• Rối loạn lipid máu
• Đái tháo đường
• Ít vận động thể lực, béo phì
• Tiền căn gia đình bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch 
• Rung nhĩ

Chính vì thế, nguyên tắc cơ bản phòng ngừa đột quỵ và đột tử do tim nhìn chung giống nhau. Thay đổi lối sống tích cực giúp giảm cả nguy cơ đột tử do nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Dù ở bất cứ độ tuổi nào, chúng ta nên duy trì vận động thể lực thể thao đều đặn (ít nhất 30 phút/ngày, hầu hết các ngày trong tuần), duy trì cân nặng lý tưởng bằng khẩu phần ăn hợp lý (nhiều rau xanh, trái cây, ít chất mỡ bão hoà, và cholesterol, ít muối), ngưng hút thuốc lá, giảm lượng cồn trong thức uống. Khám sức khoẻ định kỳ, phát hiện và chẩn đoán sớm các yếu tố nguy cơ tim mạch gây xơ vữa động mạch: huyết áp cao, rối loạn lipid máu, rung nhĩ, đái tháo đường… Tuỳ theo giai đoạn bệnh lý, một hay nhiều bệnh lý đi kèm, tuỳ theo đặc điểm lối sống từng bệnh nhân, các bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn chế độ điều trị và theo dõi hợp lý.

Đột quỵ và đột tử do nhồi máu cơ tim cấp mặc dù là các tình trạng bệnh lý nặng nề, có khả năng để lại nhiều di chứng và hệ quả lâu dài; nhưng chúng ta có thể phòng ngừa bằng kiến thức đúng, nhận diện sớm triệu chứng, xử trí ban đầu thích hợp. Bên cạnh đó, việc thay đổi lối sống tích cực, chẩn đoán sớm các bệnh lý tim mạch do xơ vữa mạch máu và tuân thủ điều trị hoàn toàn có thể giúp giảm đáng kể sự xuất hiện đột quỵ và đột tử do nhồi máu cơ tim cấp.    

ThS. BS. Giang Minh Nhật

Khoa Nội Tim Mạch – Bệnh viện Nhân Dân Gia Định

------------------------------------

Nguồn: https://dotquy.kcb.vn/hieu-dung-ve-dot-quy/dot-quy-khac-dot-tu-nhu-the-nao.html. Truy cập ngày 6/7/2021